LEYLA İLE MECNUN
Konusu bir Arap efsanesinden alınmıştır.

Beni Amir kabilesinden Kays ile Leyla daha okulda iken birbirlerini severler. Leyla”nin annesi bunu duyunca kızını okuldan alır.
Sevgilisini göremez olan Kays yollara düşer.
Mecnun diye anilmaya baslar.
Kays”in babasi, Leyla”yi ailesinden esterse de vermezler.
Kays çölde vahsi hayvanlar ve kuslarla arkadas olur.
Kizi Ibni Selam adli birine verirler.
Leyla kendisini bir perinin sevdigini, eğer evlenirlerse peri tarafindan öldürüleceklerini söyliyerek adami kandirir, onu kendinden uzak tutar.
Mecnun”un inkisariyle Ibni Selam ölür.
Mecnun bütün maddi varliklarla ilgisini kesmis, manevi bir askla kendinden geçmis halde yaşamaktadir.
Çölde karşısına çikan Leyla”yi tanımaz.
Leyla”nin kendi içinde oldugunu, onunla manevi alemde birlestigini, baska bir Leyla ile bulusmaya takati olmadigini bildirir.
Leyla, döner bir müddet sonra kederinden ölür.
Mecnun bunu ögrenince Leyla”nin mezarina kosar, ölmek ister, isteği tanrı tarafindan kabul olunarak orada düşüp ruhunu teslim eder.

FERHAT İLE ŞİRİN
Eski bir ask masalinin iki kahramani.

Türk ve İran edebiyatinda çok işlenen bir konu.
Ferhat ile Sirin birbirlerini çılgınca severler.
Sirin soylu bir genç kiz, Ferhat halktan bir delikanli oldugu için, birbirlerine kavuşup mutluluga ulasamazlar.
Sirin”in yakinlari Ferhat”a akla gelmedik zorluklar çıkartırlar.
Demir yapılı bir daği delmesi gerektigi sartı da güçlükler arasindadir.
Ferhat, zekasi, teknik bilgisi, bilek gücü,asktan aldigi kuvvetle dagi deler.
Sirin”e kavusmak üzereyken, bu defa düsmanlari sevgilisinin öldügünü haber verirler.
Ferhat, bu aci haber karsisinda; ünlü külüngünü basina indirerek intihar eder.
Durumu ögrenen Sirin de sevgilisinin acısına tahammül edemeyerek ölür.
Halk edebiyatimizda Ferhat, divan edebiyatimizda Hüsrev olarak geçen bu masal kahramaninin deldigi dağın adı
“Bisutun Daglari”dir…

KEREM İLE ASLI
Anonim halk hikayesi. XII. Yüzyilda tesekkül ettigi yorumlanan, Kerem ile Asli hikayesi anonim halk hikayelerimizin karakteristik özelliklerini tasir.

Hikaye kahramani Asik Kerem, Asli isimli bir Ermeni kizina asik olur.
Onu kendisinden kaçiranlarin ardindan arkadasi Sofu ile saz çalarak, türkü söyleyerek diyar diyar dolasir.
Büyük bir askin, ugrunda ne ölçüde fedakarlik yapilacak bir kuvvet oldugunu isaret eder.
Zorlu macerasinin sonunda, Haleb”de Asli”ya kavusan Kerem tam onunla evlenecekken bir kesis büyüsüne kurban gider.
Bir büyü ile tutusup yanar, kül olur.
Bu külün kivilcimi ile saçlarindan tutusarak, ayni akibete ugrayan Asli ile ancak cennette bulusurlar…

ARZU İLE KAMBER
Birbirlerini kardeş sanarak büyüyen iki gencin asklarini anlatan ve 17. yüzyilda ortaya çiktigi sanilan Türk halk öyküsü.

Konusu söyledir:
Bir kervan, yolda eskiya baskinina ugrar.
Baskindan yalniz küçük bir erkek çocugu sag olarak kurtulur.
Bir aile tarafindan evlatlik olarak alinan çocuga Kanber adi verilir.
Bir süre sonra bu ailenin bir kiz çocugu olur, adini Arzu koyarlar.
Iki çocuk birbirlerini kardeş sanarak büyürler.
Bir süre sonra aralarında ilgi veyakınlık başlar.
Kardeş olmadiklarını ögrenince de evlenmek isterler.
Arzu”nun annesi bu evlilige karsi çıkar ve kızını zengin bir tüccarla evlendirir.
Ama adam kisa bir süre sonra ölür.
Arzu ile kanber evlenmek için yeniden uığrasırlarsa da, anne engel olur.
Asıklar bir rastlantı sonucu birbirlerini bulurlar.
Kavusmanin heyecaniyla ikisi de bayilir.
Sürekli olarak kızını izleyen kötü yürekli anne onlari gene ayırmak ister, ama gençlerin çevresi su ile kaplandigindan yanlarina ulasamaz.
Az sonra iki sevgilinin gögüslerinden birer güvercin çikarak uçar ve böylece ikisi de orada can verirler

ASUMAN ILE ZEYCAN
Ayni elmadan yiyerek çocuk sahibi olan iki ana babanin biri kiz, biri erkek çocuklari arasindaki aski anlatan Türk halk öyküsü.

Erzincan beyi Kaleli Bey ile kahyasi Dervis Ahmet”in çocuklari olmamaktadir.
Bey ve kahyasi, kilik degistirerek geziye çikarlar.
Bir yaylada karsilastiklari bir dervisin verdigi elmayi esleriyle birlikte yiyen babalar, çocuk sahibi olurlar.
Beyin kizi, kahyanin oglu olmustur.
Dervis, kizin adini Zeycan, oglanin adini da Asuman koyar, onlarin birbirleriyle besik kertmesi nisanli olduklarini, büyüdükleri zaman evlendirilmelerini söyler.
Çocuklar büyüyünce birbirlerini severler, ancak Zeycan”in annesi, Kaleleli Bey”i etkileyerek iki gencin evlenmesini engeller.
Asuman ve Zeycan, düslerinde bade içerek asiklik gücü kazanmislar, saz çalarak deyisler söylemeye baslamislardir.
Asuman kilik degistirerek beyin huzuruna çikar ve ondan atismak için asik ister.
Kaleli Bey, Asuman”in karsisina, asik olarak kendi kizini çikartir.
Bu atismada kaybeden, kazananin kölesi olacaktir.
Iki sevgili arasindaki sazli sözlü mücadeleyi Asuman kazanir.
Ama Kaleli Bey, sözünde durmadigi gibi, Asuman”i da öldürtmek ister.
Sevgilisinin yardimiyla kaçip kurtulan Asuman, Basra”ya gider, bir kahvede asiklik yapmaya baslar. Asiklikta gösterdigi basari, Basrali asiklarca kiskanildigi için bir kuyuya atilan Asuman”i, dügünde elinden bade içerek asik oldugu dervis kurtarir, Erzincan”a getirir.